با اکران کمدیهای محبوب که گیشه سینماها را گرم کردهاند، نمایش دو فیلم بیبدن و قویدل فضای تازهای برای علاقهمندان به سینمای جدی فراهم کرده است. در دو سال گذشته، بیشتر آثار جدی سینمای ایران در گیشه مغلوب کمدیها شدهاند. در این میان، کمدی «فسیل» به خاطر فضای متفاوتی که با استفاده از عناصر دهه ۵۰ و ۶۰ ایجاد کرده بود و همچنین به خاطر حضور بهرام افشاری، به فروش قابلتوجهی دست یافت. اما بیشتر کمدیهای دیگر که عموما با حضور پژمان جمشیدی به صحنه آمدهاند، خالی از نوآوری و تکراری بودند. امسال در نوروز، فیلمی متفاوت به نام فیلم بیبدن با کارگردانی مرتضی علیزاده اکران شد.
فیلم بیبدن که بر اساس یک داستان واقعی ساخته شده، فضای تلختری دارد و با وجود استفاده از بازیگران معروفی مثل الناز شاکردوست و پژمان جمشیدی، بخشی از محبوبیت خود را مدیون حواشی و جنجالهایی است که بازیگر نقش اصلی و تهیهکننده در جشنواره فجر ایجاد کردند. اما نباید ارزشهای فیلم را فقط به این حواشی نسبت داد. الناز شاکردوست در این فیلم بازی قویای ارائه داده و کارگردان در نخستین تجربهاش، تلاش کرده با پرداختن به موضوعی حساس مثل قصاص، بدون ایجاد هیجانهای رسانهای، به بررسی یک رویداد بپردازد.
این فیلمساز برخلاف جریان اصلی بازار حرکت کرده و در پرداخت داستانش، به ابتذال نپرداخته است. این فیلم بدون شعارهای اضافی، یک فیلم جدی است که شاید بینقص نباشد، اما در دنیای امروز سینمای ایران، نیاز به چنین آثاری داریم. کاظم دانشی، که قبلاً در فیلم تحسینشده «علفزار» استعداد خود را نشان داده بود، یکی از عناصر کلیدی فیلم بیبدن است. با این وجود، این فیلم اثبات میکند که مرتضی علیزاده یکی از استعدادهای جدید سینمای ایران است و باید منتظر آثار بعدی او باشیم.
استقبال از فیلم بیبدن و فروش خوب آن (پس از «تمساح خونی» در رتبه دوم جدول فروش قرار دارد) نشان میدهد که برخلاف جریان غالب، فیلمهای اجتماعی نیز میتوانند موفق باشند. این در حالی است که فیلم خوب هومن سیدی با نام «خشم و هیاهو»، که در نوروز ۹۵ اکران شد، با وجود اشاره به یک رخداد واقعی مانند «بیبدن»، با شکست سنگینی در گیشه مواجه شد. از سوی دیگر، استقبال از «بیبدن» نشان میدهد که سینمای جدی و آبرومند همچنان جایگاه خود را دارد و هرچند سینمای کمدی بر گیشه مسلط است، اما آثاری از این جنس میتوانند جذابیت خود را حفظ کنند.
موفقیت فیلم قویدل در کنار فیلم بیبدن
در حالی که سینمای جریان اصلی تلاش میکند مخاطبان بیشتری جذب کند، مستند «قویدل» به کارگردانی علی فراهانی صدر در گروه «هنر و تجربه» اکران شده است. این مستند که بر اساس یک پرونده واقعی ساخته شده، داستان احمد قویدل را روایت میکند که در پرونده خونهای آلوده گرفتار شده، اما با تلاش و پشتکار خود در نهایت پیروز میشود. فیلم با ساختار بازیگوشانه و طنزآمیز خود، به روایت یک داستان تراژیک پرداخته و با اینکه به عناصر مستند وفادار است، توانسته مخاطبان را جذب کند.
مستند «قویدل» که توسط مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی تهیه شده، جایزه بهترین مستند جشنواره «سینماحقیقت» و سیمرغ بلورین بهترین مستند جشنواره فیلم فجر را دریافت کرده است. همانطور که فیلم بیبدن تماشاگران را بهطور جدی تحت تأثیر قرار میدهد، «قویدل» نیز با امیدبخشی و داستانی پرانرژی، نشان میدهد که با وجود مشکلات، اگر انگیزه و شور و عشق را داشته باشیم، میتوانیم تغییر ایجاد کنیم.